Het laatste avondmaal

Groot fresco in de refter van de Franciscaner kerk van Ognissanti in Florence. Ghirlandaio maakte knap gebruik van het gewelf van de eetzaal. Door het fresco als het ware deel te laten zijn van de zaal, lijkt de eetzaal een stuk groter.

De doorkijkjes op de achtergrond, het fraai geschilderde gewelf in het fresco en de hoefijzervorm van de tafel zijn allemaal knappe voorbeelden van het gebruik van perspectief om diepte te creëren in een plat vlak.

De kijker wordt de illusie gegeven dat hij tegen het plafond van de geschilderde zaal aankijkt. Samen met de doorkijkjes wordt zo het vluchtpunt van het perspectief in de verte gelegd. Een dergelijke techniek om diepte te suggereren wordt ook wel sotto in su genoemd: "gezien van onderen".

Judas zit als enige vóór de tafel. Door zijn verraad zal Jezus later die dag worden opgepakt. Hij zit schuin tegenover Jezus, die opvallend niet geheel in het midden zit.

Van Leonardo da Vinci weten we dat hij bekend was met dit werk toen hij ruim tien jaar later zijn eigen versie van het Laatste Avondmaal schilderde. Een overeenkomst is de plaatsing: beide fresco's zijn geschilderd in een eetzaal. Een belangrijk verschil is de dynamiek van de figuren: bij Ghirlandaio blijven ze enigszins statisch, ondanks de dramatiek van het moment.

Overzicht van werken met het Laatste Avondmaal.