Kruisdraging (Gent)

Een wonderlijk werk, met een voor die tijd uitzonderlijke compositie: op elkaar gepakte figuren vrijwel geheel zonder ruimte. Veel karikaturale koppen en twee serene gezichten: dat van de lijdende kruisdrager, en dat van Veronica, die een doek heeft met de afdruk van het gezicht dat ze net heeft gedroogd.

Ook de twee moordenaars die tegelijk met Jezus gekruisigd zouden worden komen voor in het schilderij: de ene geheel rechtsonder, de andere rechtsboven, met het grauwe gelaat. Die laatste kwam aan het kruis tot inkeer nadat hij Jezus hoorde bidden; zijn gezicht is hier daarom niet zo verwrongen.

De karikaturen worden door sommigen gezien als een verwijzing naar godsdienstige fanatici in de tijd van Bosch.

De datering van het paneel is niet geheel zeker, en sommigen stellen dat het werk niet door Jeroen Bosch zelf maar door een navolger is gemaakt. Het "Bosch Research and Conservation Project" stelt (2015) dat de gezichten te grotesk zijn vergeleken met ander werk van Bosch, en dat de onderschildering afwijkt. Het museum in Gent schrijft het werk wel nog altijd toe aan de meester. Hoe ook, het is een uitzonderlijk schilderij dat vaak wordt gezien als het beste voorbeeld van Bosch' hallucinante schilderstijl.

Van Bosch zijn nog twee Kruisdragingen bekend: een in Madrid, en een in Wenen.