De geboorte van Christus

Dit werk is ook bekend als de Mystieke Geboorte. Maria, de os en de ezel waken over het kindje terwijl Jozef slaapt. De drie knielende mannen links zijn de Drie Wijzen uit het Oosten, te herkennen aan hun lange gewaden. Knielend rechts de herders, met bescheidener en kortere kleding.

Alle engelen dragen olijftakken en de mannen zijn gekroond met olijf: een teken van vrede. Boven de stal is de hemel geopend, waardoor het gouden licht van het paradijs omlaag straalt. Het is duidelijk dat de engelen en de mannen de geboorte van de nieuwe koning vieren. In de hoeken op de voorgrond zijn nog net demonen te zien, die wegvluchten voor al die vreugde.

Veel van de engelen dragen teksten als 'Gloria in excelsis deo' (Glorie voor God in de hemel) of teksten die Maria prijzen, allemaal in het Latijn.

Botticelli's mystiek staat tegenover het naturalisme dat indertijd in zwang was bij andere schilders. Met mystiek wordt bedoeld dat het onderwerp verheerlijkt wordt en dat het mooier wordt weergegeven dan in werkelijkheid mogelijk zou zijn.

De inscriptie bovenin is in het Grieks gesteld en luidt, vrij vertaald: "Ik, Alessandro maakte dit schilderij tegen het einde van het jaar 1500 tijdens de rumoerige tijden in Italië in de halve tijd na de tijd volgens het elfde hoofdstuk van Johannes tijdens de tweede golf van de Openbaring wanneer de duivel drieëneenhalf jaar geketend is in het twaalfde hoofdstuk en we zullen zien [...] zoals in dit schilderij."

Veel verwijzingen dus naar de zo mogelijk nog onbegrijpelijker Openbaring. Zodoende toont het schilderij vermoedelijk niet alleen de geboorte, maar is het ook een visioen van Jezus' wederkomst, die het einde van de wereld zou aankondigen.